Zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariusz ma prawo:
- świadczyć pomoc na rzecz organizacji pozarządowych, podmiotów działających na podstawie przepisów regulujących stosunek Państwa do Kościoła katolickiego i innych kościołów oraz instytucji publicznych wyłączając prowadzoną w tych podmiotach działalność gospodarczą;
- zawarcia porozumienia z podmiotem, na rzecz którego wykonuje pracę. Do trzydziestu dni kalendarzowych porozumienie między stronami może być zawarte ustnie (na żądanie wolontariusza może być sporządzone pisemnie), po trzydziestu dniach musi być sporządzone pisemnie. Treść porozumienia powinna obejmować: zakres obowiązków wolontariusza, okres trwania i możliwość rozwiązania porozumienia
- uzyskania pisemnego zaświadczenia o zakresie pracy oraz opinię na jej wykonywaniu;
- informacji o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa wynikającego z tytułu wykonywanych czynności oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami;
- informacji o zasadach bezpiecznego wykonywania świadczenia oraz gwarancji bezpiecznych i higienicznych warunków pracy – na zasadach określonych w odrębnych przepisach, dotyczących innych pracowników;
- informacji o swoich prawach i obowiązkach;
Ustawa daje możliwość finansowania również innych kosztów dotyczących pracy wolontariuszy, jednak jest to dobrowolny wybór organizacji korzystającej z ich pracy.
- opłacenie ubezpieczenia zdrowotnego – w przypadku, gdy wolontariusz nie posiada prawa do świadczeń zdrowotnych z żadnego innego tytułu. (art. 46 ust.1),
- zwrotu wolontariuszowi kosztów – innych niż delegacja służbowa – poniesionych w związku z wykonywanym świadczeniem. (art. 45 ust. 2),
- pokrywać koszty szkoleń dla wolontariusza związane z rodzajem świadczeń opisanych w porozumieniu. (art. 45 ust. 3).
Jedynym obowiązkiem wolontariusza, który precyzuje ustawa w art. 43, jest posiadanie kwalifikacji i spełnianie wymagań odpowiadających rodzajowi wykonywanych świadczeń, jeżeli takie wymagania wynikają z innych przepisów. Dotyczy to wolontariuszy wykonujących czynności medyczne (np. zastrzyki), wówczas muszą posiadać kwalifikacje zgodne z przepisami opieki zdrowotnej. Wolontariusze, którzy pomagają w świetlicach, organizują czas wolny dzieciom w szpitalu czy kwestują nie muszą posiadać szczególnych kwalifikacji.
